SHY PART 66 MODÜL SORU VE DÖKÜMAN: Modül 11.4 Air Condition

11.4 Air Condition

1. Sıcaklık düşme oranı kaçtır ?

a) 1,98°C her 1000 metre için

b) 1,98°C her 1000 ft için

c) 1,98°F her 1000 ft için

2. Karbonmonoksit konstanstrasyonu ?

a) 20 000 part ta 1 den fazla olamaz

b) 10 000 partta 1 den fazla olamaz

c) 20 000 parta 1 den az olamaz

3. Air condioningten gelen bleed havası kontrolü ?

a) Pack flow valve

b) Trim air valve

c) Hot air valve

4. Take off ve landing de ram air inlet durumu ?

a) İçeri debris girmesin diye kapanır

b) Önüne tel örgü gelir

c) Pozisyonu değişmez

5. Packlerden biri fail ise diğeri min ?

a) 0,18 kg/min

b) 0,28kg/min

c) 0,15kg/min

6. Bleed kaynakarına ne denir ?

a) Supply air

b) Charge air

c) Hot air

7. Hava alalnlarındaki air cond kaynağı bağlantısı ?

a) 8”

b) 10”

c) 12”

8. Ram air sistemi ?

a) Geniş gövdeli uçaklarda

b) Savaş uçaklarında

c) Gövdesi basınçlandırılmayan küçük uçaklarda

9. CS 25.831 e göre kabinde olması gereken min hava özelliği ?

a) 0,28 m3 (10 cubic feet per minute ) en az

b) 0,38m3 (15 cubic feet per minute )

c) 0,12m3 (8 cubic feet per minute )

10. FL 320 de kabin ozon konstantriasyonu en az ?

a) 0,25 part / 1 000 000

b) 0,15 part / 1 000 000

c) 0,10 part / 1000 000

11. FL 270 de ozon konstantriasyan oranı 0,1 part / 1000 000 ise ne kadar durabilir o seviyede ?

a) 2 saat

b) 3 saat

c) 5 saat

12. Compresör veya blower sisteminde gürültüyü azaltmak için nasıl bir yol izlenir ?

a) Silencer kullanılır

b) Motor devri düşürülür

c) 16 000 ft üzerine çıkılır

13. APU bleed sistemi hangi pack e bağlıdır ?

a) ISILOTION VALVE ile sağ

b) ISILOTION VALVE ile sol

c) Kendi ayrı hattı vardır

14. Ground service bağlantı sıcaklık ve basıncı ?

a) 450 ° C & 60 psi max

b) 450 ° F & 60 psi max

c) 300 ° F 45 psi max

15. Flow kontrol valf çeşitleri

a) 2

b) 3

c) 5

16. Pack valve nedir ?

a) Pack önünde yer alır pack e giden havayı ayarlar

b) Pack sonrası yer alır kabine giden havayı ayarlar

c) Kokpite giden havayı ayarlar

17. Pack valve yapısı

a) Dişli valve

b) Kelebek valve

c) Ball valve

18. Pack valve de selonid B seçilirse ?

a) Kabin basıncı artar

b) Kabin basıncı azalır

c) APU inaktif olur

19. Suyun enerjisini 1 cal yüksektmek için gerekli olan ısı

a) 1 °C

b) 1°F

c) 3° C

20. Suyun enerjisini 1 Btu yüksektmek için ise ?

a) 1 °C

b) 1°F

c) 3° C

21. Hangisi ısı transfer yöntemi değildir ?

a) Convention

b) Radiation

c) UV

22. Engine exhaust heax exchanger ( heat muff ) ne işe yarar dej avantajı ?

a) Havayı exhaust gazı ile ısıtır delik veya çatlak varsa kabine kokpite exhaust gider

b) Havayı ayrı bir ünite ile ısıtır çabuk arızalanır

c) Havayı exhaust gazı ile ısıtır istenilen trim değerleri verilemez

23. Combustion heater ?

a) 50 000 btu ya kadar ısıtır

b) 60 000 btu

c) 75 000 btu

24. Hangisinde zehirlenme riski vardır ?

a) Combustion heater

b) Ram air inlet

c) Heat muff

25. VCM de kompresör görevi nedir ?

a) Havayı sıkıştırarak sıcaklığını ve basıncını artırır

b) Gaz haline gelmiş olan havayı tekrar sıvı haline getirir

c) Sistemdeki nemi alır ?

26. VCM de condenser ne işe yarar

a) Havayı sıkıştırarak sıcaklığını ve basıncını artırır

b) Gaz haline gelmiş olan havayı tekrar sıvı haline getirir

c) Sistemdeki nemi alır ?

27. VCM de thermal expension valf ne işe yarar ?

a) Evaparatöre e giden havayı regüle eder

b) Gaz haline gelmiş sıvıı eski haline döndürür

c) Verimi artırkmak için kullanılır

28. Vapour Cycle Machine de subcooler ne işe yarar?, ( reciver dryier dan sonra gelir )

a) Evaparatöre e giden havayı regüle eder

b) Gaz haline gelmiş sıvıı eski haline döndürür

c) Verimi artırkmak için kullanılır

29. VCM de piston tip kompresörler ?

a) Küçük uçaklar için

b) Büyük uçaklar için

c) Savaş uçakları için

30. Evaparator çalışma Psi i kaçtır kaçta fail olur ?

a) 200 dür 1000 de fail olur

b) 100 dür 500 de fail olur

c) 250 dir 1000 de fail olur

31. VCM de evaparatör ne işe yarar

a) Havanın yoğunlaştığı yerdir

b) Havanın soğutulduğu yerdir

c) Havanın ısıtıldığı yerdir

32. VCM de condener çalışma basıncı ne kadardır ?

a) 200 dür 1000 de fail olur

b) 100 dür 500 de fail olur

c) 300 dür 1500 de fail olur

33. VCM de nem olur ise thermal exp valfler ne olur

a) Nemi tutar belirli aralıkta kontrolü gereki

b) Nemi sistemden atar

c) Donar ve takılır

34. VCM replenish sırasında göze gelir ise ?

a) Su ile yıka

b) Siteril mineral yağ damlat

c) Zeytinyağı ile yıka

35. Soğutucu olan uçucu gaz tüpleri max dolum oranı nedir ? ( natural rubber a zararlıdır onaylı gasketler kullan )

a) %75

b) %80

c) %85

36. Air condition pack teki ACM i anlat

a) 20 000 – 50 000 rpm arası döner –expansion türbine ile kompresör aynı şaft üzerindedir

bu şaft bearingi ya air bearing ya da oil beraing dir – ayrıca bu şafta bağlı bir de cooling fan da vardır

türbine çıkış sıcaklığında hava donma noktasının altındadır

37. Türbine Bypass valf ( pack sıcaklık konrol valfi)

a) Pack giriş sıcaklığını kontrol eder

b) Pack çıkış sıcaklığını kontrol eder

c) Kabin giriş havası sıcaklığını kontrol eder

38. Türbine Bypass valf ( pack sıcaklık konrol valfi) kaptılır ise ?

a) İlgili yerdeki sıcaklık düşer

b) İlgili yerdeki sıcaklık artar

c) İlgili yerdeki basınç azalır

39. Water seperatör ü anlat ?

a) Sıcaklığın çok düşmesi ile yoğunlaşan hava nem yapar bu ünite fazla olan nemi alır bir hava klepesi vardır merkezkaç kuvveti ile ağır olan hava daha ileri gider nem alınır

b) Alınan su daha sonra heat exchanger a geri püstkürtülür bu verimi artıtır

c) Water seperatör de bagler donar ise bypass valf ile geçir sağlanır

d) Water seperatör de ayrıca bag durum indikatör ü vardır indikatör kap kırımızı ise donmuştur.

40. Anti – ice valf ne işe yarar ?

a) Pack çıkışında donmaya karşı sıcak hava verir

b) Water seperatör ve turbine outletinde donma oluşumunu önler

c) Havanın soğutulması için soğuk hava sağlar

41. Ram inlet ve outlet door ?

a) Kabine giden havayı belirler

b) TBV ile heat exhanger a giden havayı belirler

c) Motor kompresörüne giden havayı belirler

42. Fan bypass check valve ?

a) Fan soğutma havası ram airflowdan düşükşe açılır

b) Fan soğutma havası ram airflowdan düşükse kapanır

c) Isı yı 100 derecede tutar

43. Komresör bypass check valfe ?

a) Fan soğutma havası ram airflowdan düşükse kapanır

b) ACM düşük devirde ve düşük sıkcaklık isternir ise veya ACM startı için gerekir

c) Türbine çıkışında buz oluşumunu önler

44. Termal sens üniteleri air conditon sisteminde nerede bulunr ?

a) Komresör discharge & turbine inlet

b) Komsesör inlet & turbine outler

c) Pack inlet & pack outlet

45. Thermal sens ünitleri aşırı ısı tespit ederse ne olur?

a) Ram inlet kapanır

b) Ram outlet kapanır

c) Pack valf kapanır

46. Ram air sistemi uçak yerde iken nasıl çalışır ?

a) Yerde iken deflector door açıp sisteme pislik girmesini önler

47. Turbofan aircondition sisteminde nasıl çalışır ?

a) Sadece havada

b) Yerde iken veya havada flaplar açık ise

c) Kabin havası az ise

48. Ozon konvertör ne iş yapar ?

a) Havadaki oxgen oranını ölçer

b) Kabindeki oxgen oranını ölçer

c) Ozon içeren bleed i katalik etkisi ile oxgen e çevirir

49. Primary heat exchanger ısı değişimi yaklaşık ne kadardır ?

a) 100º C yaklaşık

b) 60-70º C yaklaşık

c) 30-40ºC yaklaşık

50. Secondary heat exchanger ısı değişimi yaklaşık ne kdardır ?

a) 100º C yaklaşık

b) 60-70º C yaklaşık

c) 30-40ºC yaklaşık

51. Kompresör ısı yükselmesi ne kadardır ?

a) 100º C yaklaşık

b) 60-70º C yaklaşık

c) 30-40ºC yaklaşık

52. Primary heat exhanger ı giren hava nasıldır ?

a) 100º C 30-40 psi

b) 150º C 30-40 psi,

c) 120 ºC 25-30 psi

53. Condenser su alımı yapar mı ?

a) Hayır sadece water seperator yapar

b) Evet yapar alınan su water intake püskürtülü

c) Fikrim yok

54. Air ductlar için hangisi yanlıştır ?

a) 200º C üzeri paslanmaz çelik

b) 100º C geçmez ise yumuşak alüminyum

c) 50º C altı plastik duct

55. Air condition sistemdeki reheater ne işe yarar ?

a) Komresör verimini arttır

b) Türbine verimini arttırır

c) Kabine giden havayı ısıtır

56. Turbine – comp- fan bu 3 ü aynı şaft üzerindedir devri nedir bu şaftın

a) 10 000 – 20 000

b) 20 000 -30 000

c) 40 000- 50 000

57. Temperature konrol valf ( sıcaklık kontröl valfi )

a) Türbine çıkışında veya condenser çıkışında buzlanma olur ise sıcak olan bypass havası acm ve heat exchangerdan bypass geçer

58. Isıtılan ductlar nasıl olmalı ?

a) Esnememeli çevresindeki kablolar vs için

b) Isıtıldığında genişleyim sonra tekrar eski haline dönmeli

c) Metal olmalı

59. PSU da ki havaı kişiye yönlendiren ünite adı değildir ?

a) Eyeball

b) Punka louvres

c) RDI

60. Uçakta bir kişinin neden olduğu ısı miktarı ?

a) 80-100 wat

b) 40-50 wat

c) 60-70 wat

61. Kabindeki ductlar kaç derece ile limitlendirilmiştir ?

a) 74ºC

b) 65ºC

c) 69ºC

62. Otomatik pack sıcaklık kontrölü nasıl sağlanır ?

a) TBV ile RAD açılır veya kapanır

b) Charge air ile

c) Flux valve ile

63. Pack outlet çıkışı buz olayına ve aşırı ısıya karşı limitlendirilmiştir bu limitler

a) 0 - 74º C

b) 0 – 64º C

c) 0 - 69º C

64. TBV kaç olunca kapanır ?

a) 59º C

b) 69º C

c) 88º C

65. Kabin tırmanma ve alçalma limitleri hangisidir ?

a) Yükselme dk da 300 ft alçalma 500 ft

b) Yükselme dk da 500 ft alçalma 300 ft

c) Yükselme dk da 250 ft alçalma 200 ft

66. Outflow valve için hangisi yanlıştır ?

a) AC motor otomatik mod

b) DC motor manuel mod

c) Pnömatk motor manuel mod

67. Kabin irtifa uyarı swithc i kaç ft ten sonra uyarı verir ?

a) 10 000 ft

b) 8000 ft

c) 12 000 ft

68. Tırmanve alçalma oranı hangi limitleri geçerse uyarı verir ?

a) 3100 ft / min yükselme 2000 ft / min alçalma

b) 2500 ft min yükselme 1800 ft / min alçalma

c) 2000 ft / min yükselme 950 ft/min alçalma

69. Pressure relaif valve açılması ?

a) 9,25 psi basınç farkında

b) 8.9 psi basınç farkında

c) 14.7 psi basınç farkında

70. Negatif basınç releaf valf açılması ? (kabin basıncı çevre basıncına göre yüksek )

a) 3 psi fark

b) 2 psi fark

c) 1 psi fark

71. Elektrik motorlu outflow valf yapısı nasıldır ?

a) 1 elektirk motoru ile açılıp kapanır elektrik sinyanlleri dış basınçtan gelir

b) 3 elektrik motorundan biri ile açılıp kananır elektrirk sinyalleri dış basınçtan gelir

c) 3 elektrik motorudan biri ile açılıp kapanır elektrik sinyalleri kabin basıncından gelir

72. Pinömatik kontrollü outflow valf yapısı nasıldır ?

a) Yay yüklüdür negatif kontrol basıncı ile açılır

b) Hava yüklüdür kabin basıncından gelen sinyaller ile açılır

c) Yay yüklüdür dışardaki basınctan gelen sinyaller ile açılır

73. Analog basınçlandırma sistemi mod sayısı ?

a) 2

b) 3

c) 4

74. Digital basınçlandırma sisteminin çalışmasını yazınız ?

a) 3 modu vardır ( oto – alternate – manuel ) alternatif ve otomatik birbirnin yedeğildir biri fail olursa otomatik diğeri devreye girer

b) Normal operastonda barometrik doğrulama dışında ayar gerektirmez

c) Bu iki sistem çalışmaz ise crew toggle switch ile manuel olarak outflow valve i kontrol eder. Oto da ise kalkış irtifası iniş irtifası ve yükselme rate girillir

75. Manuel modda outflow valve nasıl çalışır ?

a) Oto modda hareket ettiğinden 2 kat hızlı çalışır

b) Oto da hareket ettiği hızın yarı hızında çalışır

c) Oto da hareket ettiği hızın 1/5 hızında çalışır

76. Uçuş moduna göre ground mod seçili ise outflow valf konumu nasıldır ?

a) Kapalı

b) Açık

c) Yarı açık

77. Pack flow kontrol valf ile TBV ?

a) Pack kontrollerden sens alır ayrıca pack kontroller, pack inlet ve pack outlet in açılıp kapanmasını kontrol eder

78. Trim air valf ve hot air valf kontrolünü hangisi sağlar

a) Pack kontrollerden aşırı ısıda kapanır

b) Zone kontrollerdan aşırı ısıda kapanır

c) Zone kontrollerdan aşırı ısıda açılır

79. Kabin fan ( recurculation fan) faydası değildir ?

a) Kabindeki havayı emip mixer ünite gönderir

b) Yakıt tasarrufu sağlar

c) Pack havasını soğutur

80. Kabin basınçlandırma testinde 10 psi fark oluşursa eğer hangisi yanlıştır ?

a) İçerde kimse olmaz

b) Medikal kontrol gereklidir

c) Kapıları açmadan önce kabin basıncı ile çevre basıncı aynı değerlere gelmeli

81. Güvenlik safety basınç realif valf ?

a) Outflow valfe devreye girmez ise açılır 8,5 +/- 0,15

82. Refrigerant hangi sistemde kullanılır ?

a) Air cycle machine

b) Vapour cycle machine

c) Pinömatik pompa

83. Spill valf ne zaman açılır ?

a) Kabine giden hava akışını kontrol eder

b) Kabinden dışarı giden havayı kontrol eder

c) Aşırı basınç farkını önler

84. Basınç kontrollerinde differncial capsule amacı nedir ?

a) Kabin differencail basıncı kontrol

b) Kabin akış havası kontrolü

c) Basınçlandırma kontrol oranı

85. Kabin basınç oranında hangisi daha önemlidir ?

a) Yükselme

b) İki de eşit

c) Alçalma

86. Water seperatör yeri nederedir ?

a) Heat exhanger altında

b) Türbin altında

c) türbin yukarasında

87. Kabin havalandırmada kullanılan hava hızı kaçı geçmemelidir ?

a) 100 ft / secon

b) 120 ft / second

c) 150 ft / second

88. Air condition sistemindeki heater sisteminde aşırı ısı ortaya çıkmış ise nasıl resetlenir ?

a) Soğuduktan sonra pilot resetler

b) Yerde iken teknisyen

c) 300ºC altında otomatik resetlenir

89. Air conditioning sisteminde havaya ısı nasıl eklenir ?

a) Kompresör outleti daraltılarak

b) Kompresör inleti daraltılarak

c) Duct çıkışları daraltılarak

90. ACM türbine ?

a) drives compressor to increase temperature.

b) drives compressor to decrease temperature

c) drives compressor to pressurise aircraft.

91. Silencer nerede yer alır ?

a) Kabin girişinde

b) Blower çıkışında

c) Blower girişinde

92. Blower air condition sisteminde en çok havayı ne zaman üretir

a) Yüksek irtifa

b) Alçak irtifa

c) İrtifadan etkilenmediği zaman

93. Min kabin air mas flow nedir ?

a) 0.5 lbs per minute per person

b) 10 lbs per minute per person

c) 1 lbs per minute per person.

94. Kabin resurculation fan fresh air mix air oranları

a) % 50 fresh % 50 resurculation

b) %60 fresh %40 sesurculation

c) % 40 fresh % 60 resurculation

95. Kabin basınçlanrıma testinde uçuş kumanda yüzeyleri test edilir mi ?

a) Hayır

b) Evet

c) Belirli durumlarda

96. Yerde basınçlandırma testi sırasında hangi kompenent izole edilir ?

a) Pressure realif valf

b) Pressure discharge valf

c) Pressure regulator kontroller

97. Kabin basınçlandırma da min olması gereken nem oranı ?

a) %20

b) %60

c) %30

98. VCM de ısı nasıl düşürülür ?

a) Sıvı halden gaz haline geçer

b) Gaz ın basıncı arttırılır

c) Gaz halden sıvı hale geçer

Exhaust muff sistemin en önemli dikkat edilmesi gereken hususu inspection dikkatli yapılmalıdır bu sistemde exhaust gazı air condition havasına karışma durumu vardır ısı transferi exhaust çıkışı ile temiz hava arasında yapılır.

Combustion heater sisteminde exhaust gazı karışma riski gibi durumlar yoktur kabin havası için fan kombustion fan a göre büyüktür temiz havanın basıncı daha fazladır kabine pis hava karışamaz. Piston engine li uçaklarda genelde görülür.

Kabin Blower sistemi blower çıkışına slincer gelir sesi azaltır mass flow controller eğer çok fazla hava gelir ise spill valf den dışarı atar fazla olan havayı hava regülate edildikten sonra choke valfe gelir burada bir venturi prensibi gibi daralma vardır dar alana giren havanın basıncı ve sıcaklığı artar istenilen kabin sıcaklığna göre valf ayarlanır mixerde

Bleed air sourceları APU, Motor, External Ground Cart, Motordan alınan bleed için LP kademesi, HP kademesi ve FAN dan alınan hava vardır motor devri düşük ise HP den hava alınır LP çıkışında bulunan NRV ile HP havası LP ye karışmaz. HP havası HPSOV ile kontrol edilir basınç sensli olup pnömatik hareket edilir.

Compresörden çıkan hava kullanım yerleri için çok sıcak olacağı için ilk etapda fan havası ile precooler da bir mix edilip çıkış sıcaklığı 170 °C civarı yapılır
Engine Bleed air valve görevi ise Kompresörden gelen havanın basıncı 55 PSI alında ise bu valf full açık konumundadır basınca göre açılıp kapanır
Isolation valf eğer moturun tek i çalışmaz ise açılıp diğer motordan beslenir.

iklimlendrilen hava kabin basıncı 8000 ft ve sıcaklık olarak da 20 °C olarak ayarlanır.

Pack lere gelen hava moturun kompresör kademelerinden gelen bu havaya charge air denir pack önünde pack akış konrol valf bulunur bu kapalı olduğunda pack devreden çıkar.

Aşağıdaki şekilde ACM türleri görülmektedir günümüz uçaklarında en çok kullanılan bootsrap türüdür
Brake türbine ACM yerde uçak duruyor iken iklimlendirmeyi sağlayamaz.

Aşağıda görülen bootsrap ACM nin kademelerinde havanın durumu görülüyor Charge air 168 derece ile primary heat exhangerdan geçiyor ısı ise 82 derece civarına düşüyor daha sonra hava ACM in compresör kademesinde sıcaklığı yükseliyor sıcaklık 140 derece oluyor burdan sorna secondary heat exhanger havayı 58 dereceye düşürüyor burdan çıkan hava türbine kadaemesinde ise ısı iş enerjisine dönüşerek sıcaklık 2 dereceye kadar düşüyor

Water seperator; ACM çıkışında yer alır yapısında bulunan coalescer su taneciklerini büyütür Daha sonra collector tubes lerde merkez kaç kuvveti ile dışarı atılır Coalescer sığuktan dolayı donar ise realef valf açılır hava direk geçer.

Şekilde görülen humidifeir ise yüksek irtifalarda nem olmadığı için water tankdan aldığı su ile gerekli nemi sağlar Humistat gerekli nemi ölçerek water tank çıkış valfini açar veya kapatır. Su bleed havasına püskürtülür.

Şekilde mass flow kontroller görülüyor basınca göre yay kapanıp açılıyor kabine gerekli basınçta hava sağlanmış oluyor.

Aşağıda ise hot air valf in açılıp kapanması istenilen sıcaklığa göre olur sıcaklık gerektiğinde charge air gelmesi için hot air valf açık konumuna gelir istenilen değere ulaşınca kapanır.

Kabin havası zone kontroller dediğimiz panel ile ayarlanır her zone için ayrı sıcaklık değerleri girilebilir bu sıcaklık değerlerine göre ise trim air valf açılıp kapanır.
Trim air e giden havanın önünde ise hot air pressure regulation valf yer alır.

Gasper air hava manifoldlarından PSU ile yolcuya hava gelmesidir.

Aşağıdaki sistem VCM dir yani vapour cycle machine burdaki sistem kapalı bir devrede dolaşan freon gazı ile kabin havasını iklimlendirmektir. Bu gazın kayma derecesi 3.5 dolduğundan bunu kullanarak kabin iklimlendirililir
Expansion valf basıncı ve sıcaklıoğı düşürerek gazın sıvı haline gelmesini sağlar evaporationdan geçen hava ile tekrar gaz haline döner Kompresör kademesinde basıncı ve sıcaklığı artar condensörde ise tekrar sıvı haline dönmüştür.

Uçak dizayn edilirken max dayanabileceği basınca göre yapılır. Basınçlandırılmış kabin basıncı ile dışardaki basınç differeantial pressure olarak geçer.

Burda outflow valf operasyonu görülmektedir kabin basıncını istenilen değere göre bu valf açılır veya kapanır.

Aşağıdaki ünite safety valf olarak geçer uçağın max dayanabileceği diffrential basınç 8-9 psi dır bu basınç oranını 0.5 psi geçerse valf açılır ve içerdeki basınç azalmaya başlar.

İnward realif valf ise dış basınç değeri iç basınç değerinden yüksek ise bu valf crushing olayını önlemek için açılır. Değeri ise 0,5- 1 psi da devreye girer.